قانون قاچاق گمرکی چیست؟

قانون مبارزه با قاچاق گمرکی, کالا و ارز یکی از مهم‌ترین قوانین اقتصادی و امنیتی هر کشوری است. این قانون با هدف جلوگیری از ورود و خروج غیرقانونی کالا و ارز، حفظ درآمدهای گمرکی، مبارزه با فساد اقتصادی و حمایت از تولیدات داخلی تصویب می‌شود.

تغییر نرخ ارز گمرک

مفاهیم کلیدی در قانون قاچاق گمرکی:

• قاچاق کالا: هرگونه ورود یا خروج کالا به یا از کشور بدون رعایت قوانین و مقررات گمرکی و پرداخت عوارض قانونی.
• قاچاق ارز: هرگونه ورود یا خروج ارز به یا از کشور بدون رعایت قوانین و مقررات ارزی.
• کالاهای قاچاق: کالاهایی که به صورت غیرقانونی وارد یا از کشور خارج می‌شوند.
• قاچاقچی: شخصی که اقدام به قاچاق کالا یا ارز می‌کند.

جرایم و مجازات‌های قاچاق:

• مجازات‌های کیفری: شامل حبس، جزای نقدی، ضبط کالا و ارز قاچاق و محرومیت از برخی حقوق اجتماعی.
• مجازات‌های مالی: شامل پرداخت جریمه‌های سنگین و ضبط اموال ناشی از قاچاق.

دلایل قاچاق:

• فرار از پرداخت عوارض گمرکی: قاچاقچیان برای کسب سود بیشتر، از پرداخت عوارض گمرکی خودداری می‌کنند.
• عرضه کالاهای ممنوعه: برخی کالاها به دلایل مختلف مانند بهداشتی، امنیتی یا اقتصادی در کشور ممنوع هستند.
• فرار از کنترل کیفیت: کالاهای قاچاق اغلب فاقد استانداردهای لازم هستند و ممکن است برای سلامت مصرف‌کننده خطرناک باشند.
• تامین مالی فعالیت‌های غیرقانونی: درآمد حاصل از قاچاق می‌تواند برای تامین مالی فعالیت‌های مجرمانه مانند تروریسم و مواد مخدر استفاده شود.

اثرات منفی قاچاق:

• ضرر به اقتصاد ملی: کاهش درآمدهای گمرکی، رقابت ناسالم با تولیدات داخلی، کاهش اشتغال و افزایش بیکاری.
• تهدید سلامت و امنیت جامعه: ورود کالاهای تقلبی، بی کیفیت و خطرناک به بازار.
• ترویج فساد: ایجاد زمینه برای فساد اداری و رشوه‌خواری.

اقدامات برای مبارزه با قاچاق:

• تقویت گمرکات: تجهیز گمرکات به دستگاه‌های کنترلی پیشرفته و آموزش نیروهای گمرکی.
• همکاری بین‌المللی: همکاری با کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی برای مبارزه با قاچاق سازمان‌یافته.
• شفاف‌سازی قوانین و مقررات: ساده‌سازی قوانین و مقررات گمرکی و ایجاد شفافیت در فرایندهای گمرکی.
• حمایت از تولیدات داخلی: ایجاد شرایط مناسب برای تولیدکنندگان داخلی و کاهش هزینه‌های تولید.
• افزایش آگاهی عمومی: اطلاع‌رسانی به مردم در مورد مضرات قاچاق و تشویق آن‌ها به خرید کالاهای قانونی.

مهم‌ترین تغییرات اخیر در قانون قاچاق گمرکی کالا و ارز:

ماده 113 – موارد زیر قاچاق گمرکی محسوب می شود :
الف - کالایی که از مسیر غیرمجاز یا بدون انجام تشریفات گمرکی به قلمرو گمرکی وارد یا از آن خارج گردد. همچنین کالاهایی که بدون انجام تشریفات گمرکی یا از مسیرهای غیرمجاز وارد کشور شود و در داخل کشور کشف گردد.
تبصره ـ منظور از مسیر غیرمجاز، مسیرهایی غیر از موارد مندرج در تبصره ( 1) 103 این قانون است.

ب - خارج نکردن وسایل نقلیه و یا کالای ورود موقت، ورود موقت برای پردازش، عبور خارجی و مرجوعی ظرف مهلت مقرر از قلمرو گمرکی و عدم تحویل کالای عبور داخلی شخصی ظرف مهلت مقرر جز در مواردی که عدم خروج یا عدم تحویل به گمرک و یا ترخیص قطعی، عمدی نباشد.
تبصره ـ ارائه اسناد خلاف واقع که دلالت بر خروج وسایل نقلیه و کالا از قلمرو گمرکی و یا تحویل آنها به گمرک داشته باشند نیز مشمول مقررات این بند است.

پ - بیرون بردن کالای تجاری از اماکن گمرکی بدون اظهار یا بدون پرداخت یا تأمین حقوق ورودی، خواه عمل در حین خروج از اماکن گمرکی یا بعد از خروج کشف شود هرگاه خارج کننـده غیر از صاحـب کالا یا نماینده قانونی او باشد گمرک عین کالا و در صورت نبودن کالا بهای آن را از مرتکب می گیرد و پس از دریافت وجوه گمرکی مقرر، به صاحب کالا مسترد می دارد و مرتکب طبق مقررات کیفری تعقیب می شود.

ت - کالای عبور خارجی که تعویض و یا قسمتی از آن برداشته شود.

ث - کالایی که ورود یا صدور آن ممنوع است تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط و با نام دیگر اظهار کالای عبوری مشمول تبصر(2) ماده 108 این قانون می شود .

ج - وجود کالای اضافی همراه کالای اظهارشده که در اسناد تسلیمی به گمرک ذکری از آن نشده است، مشروط بر اینکه کالای اضافی از نوع کالا اظهار شده نباشد .کالای اضافی موضوع ماده 54 این قانون از شمول این بند مستثنی است.

چ - وسایل نقلیه و کالایی که صدور قطعی آن ممنوع یا مشروط است و به عنوان خروج موقت یا کران‌بری ( کابوتاژ ) اظهار شده باشد و ظرف مهلت مقرر به قلمرو گمرکی وارد نگردد. موارد قوه قهریه ( فورس ماژور ) و مواردی که عدم ورود کالا عمدی نیست از این حکم مستثنی است

ح - کالای مجاز یا مجاز مشروطی که تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط دیگری که جمع حقوق ورودیآن کمتر است با نام دیگر و با استفاده از اسناد خلاف واقع اظهار شود، مشمول قانون قاچاق گمرکی می باشد. کالای عبوری مشمول تبصره (۱) ماده (۱۰۸) این قانون است. منظور از اسناد خلاف واقع اسنادی است که در آن خصوصیات کالایی ذکر شده باشد که با جنس و خصوصیات کالای اظهار شده تطبیق ننماید و یا جعلی باشد.

خ - کالا با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خلاف یا اسناد غیرواقعی و یا با ارائه مجوزهای جعلی به گمرک اظهار شود

د - کالای جایگزین شده ممنوع الصدور یا مشروط یا دارای ارزش کمتری که با کالای صادراتی که برای آن پروانه صادر گردیده است تعویض شود.

کالای مورد معافیتی که بدون رعایت مقررات ماده 120 این قانون به دیگری منتقل شود

امروزه با گسترش جرایم و تخلفات گمرکی و متنوع شدن شیوه‌های ارتکاب آنها، نقش و وظیفه سازمان گمرک به‌عنوان مرزبان اقتصادی کشور و کنش‌گرِ محوری مبادی ورودی و خروجی، در اتخاذ تدابیر پیشگیرانه متناسب با گونه شناسی ارتکاب بزه گمرکی دوچندان گشته است.

در همین راستا قانون قاچاق گمرکی مصوب 1390 و اصلاحیه 1395 و نیز آیین نامه اجرایی آن، ضمن پرداختن به اعمال سیاست‌های دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا، تشخیص و وصول حقوق ورودی و انجام تشریفات قانونی ترخیص و تحویل کالا، از پیش‌بینی تدابیر پیشگیرانه غافل نبوده است.

مجموعه تدابیر پیشگیرانه این قانون قاچاق گمرکی که به مناسبت رویه‌های مختلف گمرکی مورد توجه قرار گرفته است را می‌توان در دو دسته وضعیِ فن آورانه، مانند استفاده از اشعه‌های ایکس ری و گاما و نیز تدابیر سنتی چون حسابرسی، کنترل، مراقبت و بدرقه، تقسیم نمود. تحلیل و بررسی این دو دسته تدابیر از منظر جرم‌شناسی پیشگیری موضوع مقاله حاضر را تشکیل می‌دهد.

در نتیجه ی مطالعه این مقاله می‌توان چنین دریافت که غالب وظایف گمرک، به نحور اداری کارکرد پیشگیرانه‌ی وضعی داشته و اثرات قابل توجهی بر کاهش قاچاق و تخلفات گمرکی در پی دارد. اما با این وجود، کوتاهی و عدم مطالعه‌ی دوجانبه‌ی کنشگران آن از مولفه‌ها و آموزه‌های پیشگیرانه از روزامدی و تأثیر حداکثری آنها کاسته است.

قانون قاچاق گمرکی|قاچاق گمرک چیست

سئوسازی: گروه نرم افزاری السا