تعریف ترخیص کالا|ترخیص کالا چیست

ترخیص کالا فرآیند گرفتن مجوز ورود یا صدور یک کالا از گمرک کشور است. به عبارتی دیگر ترخیص کالا، انجام کلیه اموری است که نیاز است تا یک کالا از مبادی رسمی اجازه ورود یا خروج داشته باشد و در اختیار صاحب کالا یا خریدار کالا قرار گیرد. فرآیند ترخیص کالا، موجب کنترل ورود و خروج ارز و کنترل قاچاق کالا می‌شود.

ترخیص کالا از گمرک یک امر تخصصی است و با توجه به قوانین گمرک و آیین نامه‌های اجرایی که مدام در حال تغییر هستند، اگر بازرگان و یا ترخیص کار اطلاعات کافی و به‌روز نداشته باشد، متحمل خسارات سنگین و گاهی اوقات جبران ناپذیر خواهد شد.هنگامی که بازرگان، کالایی را برای صادرات و یا واردات به گمرک وارد می­‌کند، به منظور اخذ مجوز ورود یا صدور کالا، باید مراحل خاص آن را طی کند. با توجه به پیچیدگی فرآیند ترخیص کالا، توصیه می‌شود از یک ترخیص کار با تجربه کمک بگیرید. ترخیص کار به شخص حقیقی یا حقوقی گفته می‌شود که با داشتن مجوز رسمی، به نمایندگی از صاحب کالا و در قبال قراردادی کتبی و یا شفاهی، اقدام به ترخیص کالا از گمرکات کشور می‌نماید. در حقیقت ترخیص کار، نماینده یا وکیل صاحب کالا در حوزه ترخیص کالا از گمرک است. به ترخیص کار «حق العمل کار» گمرک نیز می‌گویند.

فرآیند ترخیص کالا طی مراحلی از جمله تکمیل اسناد، اظهار کالا در سامانه گمرک، ارزیابی کالا، اخذ مجوزهای مربوطه، تایید کارشناس، پرداخت هزینه‌های گمرک، بارگیری و استریپ کالا و محاسبه وجوه (سود بازرگانی، مالیات، حقوق گمرکی، تسهیلات دولت به وارد کننده یا صادر کننده و…) انجام می­‌شود.

مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا

پس از دریافت ثبت سفارش از وزارت بازرگانی می بایست نسبت به تنظیم مدارک اقدام نمود. مدارک مورد نیاز عبارست از:

۱- ترخیصیه Delivery Order : سند یا حواله ای که توسط شرکت های حمل و نقل صادر و به محض ورود کالا بارنامه های مربوطه را به صورت الکترونیکی به گمرک ارسال می کند. به موجب این سند گمرک از تسویه صاحب کالا با شرکت حمل مطلع می شود. ترخیصیه در واقع نوعی مفاسا حساب شرکت حمل با صاحب کالا بوده و به موجب آن شرکت حمل‌کننده با تحویل قبض انبار کالای وارده به صاحب کالا بلامانع بودن تحویل کالا را از نظرخود به گیرنده مندرج در ترخیصیه به گمرک اعلام می‌دارد.

۲- قبض انبار Warehouse Receipt: طبق مفاد قانون امور گمرکی هر کالایی که به اماکن گمرکی یا انبارهای گمرکی تحویل می گردد باید بلافاصله در دفاتر مربوطه انبار ثبت و برای هر ردیف (آرتیکل) فهرست کل بار (مانیفست) یا اظهارنامه یا پروانه یا صورت مجلس ضبط یا بارنامه، قبض انبار جداگانه صادر و به تحویل دهنده کالا تسلیم گردد.

۳- بارنامه Bill of Lading: بارنامه عبارت است از سندی که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادرمی کند و حاکی از حمل کالای مورد معامله از یک نقطه به نام مبدأ به نقطه دیگری به نام مقصد با وسیله نقلیه مورد توافق مانند کشتی و یا ترکیبی از آن ها در مقابل دریافت کرایه حمل، می باشد. بارنامه سندی است که دلالت برقرارداد حمل، تحویل و بارگیری و مالکیت کالا دارد و قابل معامله و قابل انتقال می باشد و اصلی ترین سند در تجارت بین المللی کالاست.

۴- پیش فاکتور یا پروفرما اینویس Proforma Invoice: پروفرما یا پیش فاکتور سندی است که توسط فروشنده صادر می گردد و مندرجات آن شامل نام و نشانی فروشنده و خریدار، نوع، مقدار و تعداد کالا، قیمت واحد کالا و قیمت کل، شرایط پرداخت، زمان تحویل کالا، مدت اعتبار پروفرما، مبدا کالا است.

۵- فاکتور Invoice: اینویس سندی است که فروشنده یا صادر کننده در مقابل ارائه کالا یا خدمات برای خریدار صادر می نماید. این سند مبین مبلغی است که خریدار می بایست در ازای دریافت میزان مشخصی از کالا و یا خدمات به فروشنده پرداخت نماید. این سند صرفا فی مابین دو طرف می باشد، حال در مواردی این صورت حساب در وجه اشخاص نیز صادر میگردد.

۶- لیست عدل بندی Packing List: لیست عدل بندی یا پکینگ لیست سندی است که همانند اینویس جهت انجام تشریفات گمرکی صادرات و واردات در گمرکات مبدا و مقصد مورد استفاده قرار میگیرد، همچنین این سند میتواند برای استفاده شرکت حمل مفید واقع گردد. پکینگ لیست نشان میدهد که محموله صادراتی شامل چه اقلامی است و تعداد بسته ها، ابعاد بسته ها، وزن خالص محصول و وزن ناخالص بسته های را نشان میدهد.

۷- گواهی مبدا Certificate of Origin: گواهی مبدا سندی بین المللی است که توسط اتاق بازرگانی بین الملل تدوین و ارائه شده و بر کشور محل تولید یا ساخت کالا دلالت می کند. مرجع صدور گواهی مبدا در جمهوری اسلامی ایران; اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است.

۸- ثبت سفارش بازرگانی Purchase Order: یکی از الزامات واردات کالا به داخل کشور ثبت سفارش است. هر شرکت یا شخصی که قصد واردات کالا به داخل کشور را دارد باید از سازمان توسعه تجارت مجوز ثبت سفارش اخذ کند. به‌موجب سند ثبت سفارش می‌توانید کالای مورد نظر خود را وارد کشور کنید.

۹- بیمه نامه (در صورت وجود) Insurance: بیمه نامه سندی است که توسط شرکت بیمه به درخواست بیمه گذار برای پوشش خطراتی که موردنظر است در مقابل پرداخت حق بیمه صادرمی گردد در امر ترخیص و واردات کالا صورت خسارت وارده به کالا در مسیر حمل از طریق دریا، زمین و یا هوایی توسط بیمه گر پس از ارزیابی خسارت وارده به صاحب کالا پرداخت گردد.

مجوزات لازم برای ترخیص کالا

علاوه بر مدارک ذکرشده اخذ مجوزات لازم جهت ترخیص کالا نظیر مجوز استاندارد، مجوز بهداشت، مجوز وزارت ارشاد و کانون پرورش فکری کودکان، مجوز سازمان انرژی اتمی، مجوز وزارت ارتباطات و مخابرات، مجوز وزارت دفاع و پشتیبانی، مجوز مبارزه با مواد مخدر، مجوز قرنطینه مرزی و مجوز قرنطینه نباتی و البته مجوز وزارت راه که به کلیه کالاهایی که با ناوگان غیر ایرانی به حمل و نقل بین المللی خود پرداخته باشند (شامل ۱۰% کرایه حمل کالا) تعلق می گیرد را شامل می شود.