چه کسانی می‌توانند کالا ترخیص کنند؟

بر اساس مقررات گمرکی ایران، ترخیص کالا می‌تواند توسط اشخاص و نهادهای زیر انجام شود:

1. صاحب کالا: شخص حقیقی یا حقوقی که کالا به نام او وارد شده است، می‌تواند مستقیماً فرآیند ترخیص را انجام دهد.

    

   • اشخاص حقوقی (شرکت‌ها): شرکت‌های واردکننده که دارای کارت بازرگانی معتبر هستند، می‌توانند کالاهای تجاری خود را ترخیص کنند.

      

   • اشخاص حقیقی (افراد): افراد نیز می‌توانند کالاهای وارداتی را ترخیص کنند. برای واردات تجاری، داشتن کارت بازرگانی الزامی است. برای مصارف شخصی (مثلاً داروی همراه مسافر)، فرد با ارائه مدارکی مانند نسخه پزشک می‌تواند کالا را ترخیص کند.

      

2. نماینده قانونی صاحب کالا: شخصی که به صورت قانونی وکالت یا نمایندگی صاحب کالا را بر عهده دارد، می‌تواند تمامی مراحل اظهار و ترخیص کالا را از طرف او انجام دهد.

    

3. کارگزار رسمی گمرک (ترخیص‌کار): این افراد یا شرکت‌ها، متخصصانی هستند که دارای پروانه کارگزاری از گمرک بوده و به صورت حرفه‌ای، وکالت ترخیص کالای دیگران را بر عهده می‌گیرند. با توجه به پیچیدگی فرآیندهای گمرکی، به‌ویژه برای کالاهای تخصصی مانند دارو و تجهیزات پزشکی، استفاده از خدمات ترخیص‌کاران باتجربه بسیار رایج و توصیه‌شده است.

ترخیص کالا از گمرک یک فرآیند تخصصی است که مستلزم ارائه اسناد، پرداخت هزینه‌ها و انجام تشریفات قانونی است. این فرآیند می‌تواند توسط افراد و نهادهای مختلفی انجام شود که در ادامه به تفصیل شرح داده می‌شوند:

۱. صاحب کالا (شخص حقیقی یا حقوقی)

صاحب کالا، چه یک فرد باشد و چه یک شرکت، اصلی‌ترین شخصی است که می‌تواند برای ترخیص کالای خود اقدام کند. از نظر گمرک، صاحب کالا کسی است که اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده باشد.

• شخص حقیقی: فردی که به صورت شخصی اقدام به واردات می‌کند. برای واردات تجاری، این فرد باید دارای کارت بازرگانی معتبر به نام خود باشد.

   

• شخص حقوقی (شرکت): شرکت‌های تجاری و تولیدی که کالا وارد می‌کنند. این شرکت‌ها نیز باید دارای کارت بازرگانی معتبر باشند. شرکت‌ها می‌توانند کارمندان تمام‌وقت خود (مانند مدیر بازرگانی) را با ارائه وکالت‌نامه رسمی به عنوان نماینده قانونی برای انجام امور ترخیص به گمرک معرفی کنند.

   

۲. نماینده قانونی صاحب کالا

صاحب کالا می‌تواند انجام تمام یا بخشی از تشریفات گمرکی را به یک نماینده قانونی واگذار کند. این نمایندگی باید از طریق یک وکالت‌نامه رسمی به گمرک اثبات شود. نماینده قانونی می‌تواند یکی از کارمندان شرکت واردکننده یا هر شخص دیگری باشد که صاحب کالا به او وکالت داده است.

۳. کارگزار گمرکی (حق‌العمل‌کار رسمی)

با توجه به پیچیدگی قوانین و رویه‌های گمرکی، بسیاری از تجار ترجیح می‌دهند از خدمات متخصصان این حوزه استفاده کنند. کارگزار گمرکی یک شخص حقیقی یا حقوقی متخصص است که:

• دارای پروانه کارگزاری رسمی: این افراد پس از موفقیت در آزمون تخصصی که توسط گمرک ایران برگزار می‌شود و احراز شرایطی مانند داشتن حداقل مدرک تحصیلی، عدم سوءپیشینه و کارمند دولت نبودن، پروانه رسمی دریافت می‌کنند.

   

• اقدام به نیابت از صاحب کالا: کارگزار گمرکی با دریافت وکالت‌نامه رسمی از صاحب کالا، تمامی مراحل تشریفات گمرکی، از تنظیم اظهارنامه تا اخذ مجوزها و خروج کالا را به نمایندگی از او انجام می‌دهد.

• تسهیل و تسریع فرآیند: به دلیل تسلط بر قوانین، تعرفه‌ها و رویه‌های اداری، استفاده از کارگزار گمرکی می‌تواند به شکل قابل توجهی زمان و هزینه‌های ترخیص را کاهش دهد و از بروز خطا و جریمه جلوگیری کند.

موارد خاص

• شرکت‌های حمل و نقل: در موارد خاصی مانند کالاهای عبوری (ترانزیت داخلی و خارجی) و انتقالی، شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی می‌توانند بدون نیاز به پروانه کارگزاری گمرکی، تشریفات مربوطه را انجام دهند. در این شرایط، بارنامه به منزله وکالت‌نامه تلقی می‌شود.

   

در جدول زیر، خلاصه‌ای از این موارد ارائه شده است: