مراحل صادرات کالا از ایران گام‌به‌گام

صادرات کالا از ایران یکی از مسیرهای کلیدی رشد کسب‌وکار است؛ اما موفقیت در آن نیازمند شناخت قوانین، اسناد، لجستیک، روش‌های پرداخت و بازگشت ارز صادراتی است. در این مقاله، فرآیند را از اخذ کارت بازرگانی تا رفع تعهد ارزی به‌صورت گام‌به‌گام مرور می‌کنیم تا با کمترین ریسک، وارد بازارهای جهانی شوید.

۱) مبانی قانونی  مراحل صادرات کالا و اخذ کارت بازرگانی 

نخستین گام برای صادرات کالا از ایران، دریافت کارت بازرگانی است. شرایط کلی شامل سن قانونی، عدم سوءپیشینه، وضعیت مالیاتی و محل فعالیت معتبر است. ثبت‌نام به‌صورت الکترونیکی انجام می‌شود و تمدید کارت به‌طور سالانه صورت می‌گیرد. برای سهولت، از مشاوره تیم ما استفاده کنید: خدمات ترخیص و صادرات.

دسته‌بندی کالاها

• مجاز: بدون نیاز به مجوز ویژه (با رعایت استانداردهای عمومی).
• مشروط: نیازمند مجوز سازمان‌های ذی‌ربط (مثلاً کشاورزی/بهداشت).
• ممنوع‌الصدور: بر اساس قانون یا مصلحت دوره‌ای کشور.

۲) تحقیقات بازار و جذب مشتری در مراحل صادرات کالا 

پیشاز صادرات، بازار هدف را از نظر تقاضا، قیمت، رقبا و الزامات وارداتی بسنجید. در کنار ابزارهای آنلاین (کلیدواژه‌های جستجو، پلتفرم‌های B2B) حضور آفلاین در نمایشگاه‌های تخصصی و اتاق‌های مشترک، سرعت اعتمادسازی را بالا می‌برد.

۳) قیمت‌گذاری و پیش‌فاکتور (Proforma)

قیمت صادراتی باید مجموع هزینه‌های تولید، بسته‌بندی، حمل داخلی/بین‌المللی، بیمه و کارمزدها را پوشش دهد. دو رویکرد متداول: هزینه+سود و قیمت رقابتی بازار هدف. سپس یک پروفرمای دقیق با ذکر HS Code، شرایط تحویل (Incoterms) و شرایط پرداخت صادر کنید. هرگونه مغایرت بین اسناد می‌تواند فرآیند را متوقف کند.

۴) آماده‌سازی و بسته‌بندی صادراتی

بسته‌بندی باید از کالا در برابر ضربه، رطوبت و تغییرات دما محافظت کند و با استاندارد مقصد سازگار باشد. برچسب‌ها شامل کشور مبدأ، مقصد، وزن خالص/ناخالص، شماره بسته و علائم حمل (ISO 780) باشند. برای چوب از استاندارد ISPM 15 پیروی کنید.

۵) لجستیک، اینکوترمز و انتخاب روش حمل

• دریایی: کم‌هزینه برای محموله‌های حجیم، اما کندتر.
• هوایی: سریع و امن، با هزینه بالاتر و محدودیت حجمی.
• زمینی/ریلی: مناسب برای همسایگان و حمل درب‌به‌درب.

انتخاب اصطلاح مناسب اینکوترمز (مثلاً FOB, CIF, DAP) مرز مسئولیت‌ها و ریسک‌ها را مشخص می‌کند. همکاری با فورواردر معتبر، نرخ بهتر و مدیریت یکپارچه اسناد را به‌همراه دارد.

۶) تشریفات گمرکی و اسناد صادراتی

مدارک کلیدی شامل کارت بازرگانی، فاکتور تجاری، پکینگ‌لیست، گواهی مبدأ، بارنامه و بیمه‌نامه است. اظهار در سامانه گمرک و تعیین مسیر (سبز/زرد/قرمز) انجام می‌شود. تطابق داده‌ها در همه اسناد، شرط ترخیص سریع است. برای راهنمایی و تشکیل پرونده، با ما در مشاوره صادرات در تماس باشید.

۷) روش‌های پرداخت و انتقال اسناد

از میان روش‌ها (TT، وصولی اسنادی، LC) هر کدام سطح ریسک و هزینه متفاوتی دارند. اعتبار اسنادی امن‌تر اما پیچیده‌تر است. کنترل بارنامه و زمان‌بندی تحویل اسناد به خریدار، اهرم اصلی مدیریت ریسک پرداخت است.

۸) بازگشت ارز و رفع تعهد ارزی

ارز حاصل از صادرات باید در مهلت قانونی به چرخه کشور بازگردد (روش‌هایی مانند فروش در سامانه نیما، واردات در مقابل صادرات و واگذاری پروانه). عدم ایفای تعهد ارزی موجب جریمه و محدودیت‌های تجاری می‌شود. برنامه مالی را از ابتدا با این الزامات هماهنگ کنید.